Een smart city is geen stad die draait rond technologie. Levenskwaliteit en duurzaamheid staan centraal, en technologie kan helpen om die te verbeteren.
Denk je bij een smart city aan futuristische taferelen met autonome voertuigen en robots die de stad doorkruisen, camera’s die iedereen volgen en infoschermen op elke straathoek? Dan moeten we je teleur- of misschien geruststellen. De smart city die imec voor ogen heeft, ziet er vaak een stuk minder spectaculair uit. Maar biedt wel echte voordelen voor je levenskwaliteit.
“Vrijheid, meer groen en autovrije zones, tolerantie, modern en milieuvriendelijk transport, een gevarieerd aanbod aan cultuur en ontspanning.” Dat zijn enkele thema’s op het wensenlijstje van de gemiddelde Vlaming als het gaat over ‘de leefbare stad’.
Een smart city – dat kan ook een gemeente of regio zijn – denkt structureel na over de inzet van technologie in de publieke ruimte. Dat doet ze niet om met die technologie uit te pakken. Wel om het haar bewoners, bezoekers, bedrijven, ... zo aangenaam mogelijk te maken. En ervoor te zorgen dat dit ook voor de toekomst gevrijwaard blijft.
In een smart city hoeft dus nog geen spitstechnologie aanwezig te zijn. Zolang betrokkenen zoals overheden, burgers en onderzoekers zich er bewust mee bezig houden, is de stad al ‘slim’. En omgekeerd is een smart city nooit af. Want de technologie blijft veranderen, en de doelen en ambities ook.
Heel soms worden smart cities vanuit het niets uit de grond gestampt. Maar meestal enten smartcity-oplossingen zich op een bestaande infrastructuur – én een bestaand publiek. Dat is maar goed ook. Want het zijn de behoeften van de mensen die aangeven welke technologie er nodig is. Het gaat om een wisselwerking tussen technologie en maatschappij. En uiteindelijk is het altijd de maatschappij die de toon aangeeft.
Die dienende rol van technologie uit zich ook in het straatbeeld. Heel wat technologieën die ons leven aangenamer maken, zijn in de praktijk onzichtbaar. Maar opgepast: onzichtbaar is niet hetzelfde als ontoegankelijk. Transparantie is ook een voorwaarde voor een smart city: iedereen moet kunnen achterhalen welke beslissingen technologie voor ons neemt en waarom ze die neemt.
Steden spelen een belangrijke rol bij het halen van de doelstellingen die leiden naar klimaatneutraliteit. Maar ze ondervinden ook de effecten van klimaatverandering. Data en technologie kunnen zorgen voor meer inzicht in en bewustzijn rond deze problematiek. En ze kunnen helpen om ons beter te wapenen tegen die effecten. Denk aan ingrepen tegen fenomenen die ons almaar vaker teisteren: overstromingen, droogte, hittegolven, ...
Wat zijn nu de manieren waarop technologie ons leven aangenamer kan maken? Laten we een paar domeinen overlopen:
Van zodra we een voet buiten de deur zetten, zijn we allemaal weggebruikers. Daarom is mobiliteit een cruciaal onderdeel van ons leven. Maar staan we er genoeg bij stil dat onze manier van verplaatsen een cruciale impact heeft op onze samenleving en het klimaat? Bestaat er zoiets als jezelf bewust verplaatsen?
Hieronder vind je een overzicht van al onze Vlaamse en Europese smartcity-projecten.
Jan Adriaenssens