imec.digimeter 2024

Imec.digimeter 2024 biedt diepgaande inzichten in de digitale gewoonten, vaardigheden, attitudes en technologische trends van de Vlaamse bevolking. Deze toonaangevende studie brengt de digitale transformatie in de ruimste zin onder de Vlamingen in kaart. Ons doel is om zowel de burger, beleidsmakers, kennisinstellingen als de industrie inzicht te verschaffen in veranderende behoeften, gewoonten en attitudes. Hiermee bieden we een referentiepunt in onze snel evoluerende digitale samenleving.

Bekijk hier het volledige rapport!

Download imec.digimeter 2024

Zin om in de cijfers duiken? Neem dan zeker ook een kijkje in ons uitgebreide tabellenrapport!

Download tabellenrapport

Adoptie & gebruik

Vlaanderen blijft digitaal versnellen. Daar waar we op vlak van hardware nog maar weinig verandering zien, verstevigt de smartphone de positie als meest onmisbare toestel en ‘poortwachter’ naar online dienstverlening. Niet alleen voor nieuws- en andere (sociale) mediaconsumptiepatronen, maar ook voor andere diensten zoals bankieren evolueert de ‘online first’ versnelling zich verder door naar ‘mobile first’.

Het zwaartepunt van het Vlaamse kijkpatroon komt meer en meer online te liggen. Live kijken daalt en het doorknippen van de kabel (‘cordcutting') zet zich verder. De gratis BVOD-zenderplatformen (VRT MAX, VTM GO en GoPlay) zetten de voet naast de betalende SVOD-streamingplatformen (bv. Netflix, Disney+, Streamz,...) in termen van bereik, maar niet in termen van engagement. De verschuiving van ‘traditioneel televisiekijken’ naar ‘online kijken’ stopt immers niet met het aanbod van de gratis BVOD-zenderplatformen en de betalende SVOD-platformen, waar we momenteel vooral stagnatie noteren. Het online kijken situeert zich eveneens via sociale media, waar ook content creators/influencers door alsmaar meer Vlamingen gevolgd worden.

Steeds meer Vlamingen zijn dus digitaal aan het transformeren en vinden de digitale weg, als een ware “Homo Digitalis”. Toch is deze transformatie niet volledig inclusief noch exclusief. De meerderheid van de Vlamingen geeft immers nadrukkelijker de voorkeur aan hybride dienstverlening; en voor 1 op 10 Vlamingen blijft de offline dienstverlening zelfs cruciaal omdat ze anders moeilijkheden zouden ondervinden. Hoewel er dus een verschuiving is naar intensiever gebruik van online diensten, mag dit niet als excuus worden gezien om offline dienstverlening drastisch af te bouwen of te verwaarlozen, en exclusief digitaal te gaan. De realiteit is er dus eentje die vooral hybride is van aard, en waar we zowel op vlak van toegang, vaardigheden als attitudes nog steeds een digitale kloof hebben.

Digitale transformatie en digitale kloof

In lijn met de resultaten van de vorige editie zien we in de imec.digimeter.2024 dat de adoptiecijfers van slimme toestellen in Vlaanderen grotendeels ongewijzigd blijven, met zo goed als alle Vlamingen die toegang hebben tot minstens één slim toestel (99%) en 99% die toegang heeft tot ‘een’ vorm van internetverbinding. Toch is dit niet voldoende om alle Vlamingen ook volwaardig en comfortabel te laten participeren in onze digitale samenleving. Eén op vijf ervaart – om financiële redenen – immers nog steeds een tekort aan schermen en/of connectiviteit.

De “Homo Digitalis” laat zich ook typeren als een “Homo Paradoxalis”, aangezien veel Vlamingen zich overweldigd voelen door het digitale. Hoewel de meeste Vlamingen technologieën en digitale dienstverlening dus omarmen, voelen ze zich geforceerd en vinden ze dat technologische veranderingen elkaar te snel opvolgen.

Slechts iets meer dan de helft (56%, -1) van de Vlamingen vindt het ook effectief gemakkelijk om met digitale technologieën om te gaan. Dit resulteert in een verschuiving van het eerdere techno-optimisme naar een nieuw soort techno-realisme, waarbij onbezonnen enthousiasme afneemt, bezorgdheden toenemen, en de combinatie van beiden in een mix van paradoxale gevoelens tegenover technologie resulteert. Zo gaat het gebruiksgemak en de populariteit van online dienstverlening samen met de dataparadox, waarbij gepersonaliseerde dienstverlening voordelen biedt, maar ook zorgen oproept omtrent privacy en transparantie. De centrale rol van de smartphone en sociale media versterken dan weer paradoxale afhankelijkheidsgevoelens. Er is ook een toename in de bezorgdheid over de waarheidsgetrouwheid van digitaal geconsumeerde informatie, waar we ons op vlak van video en nieuws, en onder impuls van AI, alsmaar meer op berusten. De blijvende worsteling met deze mix aan paradoxen vertaalt zich in onze digimeter-profielen in een toenemend aantal Vlamingen met een LAT-relatie tegenover technologie.

Technologie & innovatie

2024 was tenslotte ook het jaar van de bevestiging voor generatieve artificiële intelligentie. 2023 was het jaar waarin ChatGPT de markt en een breed gedragen waaier aan interesses en verwachtingen open brak. 2024 was het jaar waarin die verwachtingen werden ingelost en de Vlamingen generatieve AI sterk zijn gaan omarmen en als een vertrouwde hulp in het dagelijkse leven zijn gaan integreren. 28% is ondertussen een gewoontegebruiker, 53% is overtuigd van de efficiëntiewinst die het ons kan bieden, en 65% is nieuwsgierig naar de mogelijkheden van AI. Keerzijde is dat zich hier een nieuwe vierde dimensie van digitale kloof en technologieparadoxen lijkt te manifesteren.

Nu de mogelijkheden van (generatieve) AI ook meer concreet worden voor de Vlamingen zien we dat steeds meer Vlamingen positie gaan innemen ten opzichte van de technologie. De splijtzwam tussen de overtuiging van mogelijkheden die deze technologie kan bieden en de bezorgdheden die met de technologie gepaard gaan, zorgt voor twee groeiende kampen met sterk uiteenlopende meningen. Het kamp van de AI-positivo’s lijkt daarbij sneller terrein te winnen dan de AI-pessimisten. De meerderheid van de Vlamingen twijfelt echter, en balanceert tussen de grote aantrekkingskracht enerzijds en de bezorgdheid om de potentieel negatieve impact van AI anderzijds. Dit vormt een vierde technologieparadox, namelijk de AI-paradox. Vlamingen die AI omarmd hebben ervaren efficiëntiewinst, terwijl diegenen die door deze paradoxale gevoelens (of een gebrek aan toegang en vaardigheden) de mogelijkheden van AI niet durven of willen benutten, achterblijven.

De imec.digimeter profielen

Sinds 2009 monitort imec.digimeter niet alleen de voornaamste evoluties inzake bezit en gebruik van technologie, maar vooral ook attitudes ten aanzien van technologie in Vlaanderen. Op het kruispunt van al die trends ontwikkelen we elk jaar een typologie van vijf Vlaamse digimeter-profielen. De vijf profielen verschillen van elkaar op drie vlakken: de relatie die ze hebben opgebouwd met technologie, de mate waarin ze worstelen met technologieparadoxen en de mate waarin ze worden geconfronteerd met de digitale kloof.

Lees meer over de profielen en doe de profieltest

Methodologie

imec.digimeter monitort het bezit en gebruik van media en ICT in Vlaanderen en peilt naar de attitude van de bevolking ten opzichte van technologische ontwikkelingen. Daarvoor bevraagt imec jaarlijks een representatief staal van minstens 1.500 Vlamingen van 18 jaar of ouder. In deze 17de editie van imec.digimeter werden 2.845 Vlamingen bevraagd.

Op onze methodologiepagina staat de methodologie van imec.digimeter 2024 uitvoerig beschreven.

Ontdek imec.digimeter methodologie