Hoe positioneert Europa zich de volgende jaren op het wereldtoneel? Als een voormalige grootmacht, of als een wereldspeler die zijn eigen toekomst vormgeeft? Dat is de vraag die zich in 2025 opdringt.
Historisch is Europa uiteraard de bakermat van talloze disruptieve ideeën en impactvolle innovaties – van de uitvinding van de boekdrukkunst in de 15e eeuw en de stoommachine in de 18e eeuw, tot (meer recent) de ontwikkeling van het World Wide Web en de CRISPR-technologie die voor een revolutie zal zorgen in het domein van de genetica. Het ‘oude continent’ valt echter steeds meer ten prooi aan onzekerheid – als gevolg van politieke en economische uitdagingen.
Maar wat als die uitdagingen nu net een opportuniteit blijken te zijn om een visie uit te dragen, ambitie te tonen en knopen door te hakken? Daarbij kunnen we lessen trekken uit het parcours dat de halfgeleiderindustrie de voorbije tientallen jaren heeft gereden: een parcours waarbij innovatie en veerkracht centraal staan, en dat dus gerust als inspiratiebron kan dienen voor het vormgeven van het Europa – en de wereld – van morgen.
Wees visionair
De chipsector staat erom bekend voortdurend zijn grenzen te verleggen en nieuwe horizonten te verkennen. Onderzoekers werken bijvoorbeeld volop aan de ontwikkeling van chiptechnologie die ons kan helpen in de strijd tegen kanker of neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer en Parkinson.
Maar ook met haar onderzoek naar kwantum- en fotonicatoepassingen en het gebruik van revolutionaire 2D-materialen (zoals grafeen als mogelijke vervanger van silicium, basisgrondstof voor de productie van microchips) bewijst de halfgeleiderindustrie dat het visie koppelt aan daadkracht.
“De chipsector heeft zijn pijlen gericht op de ångström. Als de dikte van een menselijk haartje zou worden uitgerekt tot de lengte van een voetbalveld, dan zou één ångström een bijna onzichtbare stip op dat veld zijn."
In die toekomstvisie is trouwens een belangrijke rol weggelegd voor samenwerking – over industrieën, vakgebieden en landsgrenzen heen. Dat is meteen ook de reden waarom we bij imec de brug slaan met bedrijven uit bijvoorbeeld de automotive- en de medische sector.
Daarnaast geloven we sterk in het potentieel van door start-ups aangestuurde innovatie. Zo heeft het imec.istart-programma ('s werelds toonaangevende start-up accelerator) al zo'n 300 technologie start-ups in verschillende sectoren ondersteund en bijna 1 miljard euro aan vervolgfinanciering mogelijk gemaakt. En via onze ventures en imec.xpand, één van 's werelds grootste onafhankelijke durfkapitaalfondsen, proberen we dan weer heel specifiek deeptech start-ups te lanceren en te accelereren. Het zijn stuk voor stuk initiatieven die we in 2025 ook internationaal verder willen laten groeien. Ze doen immers veel meer dan louter innovatie stimuleren en financieren: ze liggen aan de basis van hele ecosystemen waar visionaire ideeën kunnen rijpen en gedijen.
Stel ambitieuze doelen
Met elke doorbraak die de halfgeleiderindustrie realiseert op het vlak van chiptechnologie, hertekenen we de wereld. Ik ben er dan ook van overtuigd dat Europa, door even ambitieuze doelen te stellen en een aantal van de best practices van de chipsector over te nemen, zichzelf kan heruitvinden, zijn eigen koers uitstippelen, en zijn rol als innovatieleider veiligstellen.
De afgelopen decennia zijn chips miljoenen keren krachtiger geworden, een prestatie die het resultaat is van vele technologische spitsvondigheden. Eerst sneuvelden de micrometer- en de nanometerschaal. En ondertussen heeft de chipsector zijn pijlen alweer gericht op de ångström, een eenheid die zo klein is dat als de dikte van een menselijk haartje (ongeveer 100.000 Å) zou worden uitgerekt tot de lengte van een voetbalveld, een enkele ångström een bijna onzichtbare stip op dat veld zou zijn. Over ambitie gesproken, toch?
“Succesvolle innovatie is gebaseerd op een combinatie van ideeën, talent en doorzettingsvermogen – maar vergt eveneens de moed om beslissingen te nemen en te investeren.”
Om aan zo’n tempo te kunnen blijven innoveren – en steeds kleinere, krachtigere en energie-efficiëntere chips te ontwikkelen – zet de halfgeleiderindustrie in op de meest revolutionaire toestellen en geavanceerde chiparchitecturen. Maar er is uiteraard meer nodig dan enkel technologie om die stevige ambities waar te maken. Uiteindelijk begint alles met de aanwezigheid van talentvolle medewerkers. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat imec, naast zijn jarenlange samenwerking met de Vlaamse universiteiten, actief de banden aanhaalt met universitaire instellingen over heel Europa, de VS en Azië. Die relaties zullen immers cruciaal zijn om onze doelstellingen te blijven vertalen in concrete resultaten.
Durf beslissingen te nemen
Succesvolle innovatie is met andere woorden gebaseerd op een combinatie van ideeën, talent en doorzettingsvermogen – maar vergt eveneens de moed om beslissingen te nemen en te investeren. Dat is meteen ook het principe achter de verschillende regionale Chips Acts die op dit moment worden uitgerold. Ze zijn een mooi voorbeeld van hoe innovatie op grote schaal kan worden gestimuleerd.
De EU Chips Act is één van die initiatieven. Het initiatief gaat gepaard met een investering van meer dan 43 miljard euro aan publieke en private fondsen om Europa’s positie op het vlak van halfgeleidertechnologie te versterken. Het is in het kader van de EU Chips Act dat er momenteel bijvoorbeeld geïnvesteerd wordt in verschillende Europese pilootlijnen, zoals de NanoIC-pilootlijn voor geavanceerde chiptechnologie die door imec wordt opgezet. Met NanoIC wil Europa de innovatie van chips kleiner dan 2 nanometer versnellen – en start-ups, kmo’s, universiteiten en ontwerp- en systeembedrijven makkelijker toegang geven tot de allernieuwste technologie, tools en software voor het prototypen van chipoplossingen.
“Een consortium onder leiding van imec is uitgenodigd om te onderhandelen over de rol van coördinator van het EU Design Platform. We kijken ernaar uit om daarover binnenkort een update te geven.”
Ook de creatie van 27 Chips Competentie Centra is een belangrijke stap in het versterken van het Europese halfgeleider-ecosysteem. Die centra zullen bedrijven (vooral kmo's en start-ups) helpen met hun specifieke opleidingsnoden en zullen bovendien fungeren als toegangspoort tot de Europese pilootlijnen en het onlangs aangekondigde EU Design Platform dat softwaretools en IP ter beschikking zal stellen voor het ontwerpen van microchips. Een consortium onder leiding van imec is trouwens uitgenodigd om te onderhandelen over de rol van coördinator van dat EU Design Platform. We kijken ernaar uit om daarover binnenkort een update te geven.
De toekomst vormgeven, begint vandaag
De toekomst vormgeven, begint vandaag. Om de ambitie van de EU als innovatieleider kracht bij te zetten, zal het in eerste instantie belangrijk zijn om het Europese (technologie)onderzoek te versnellen en de kloof met de industrie te dichten.
De aangekondigde investeringen in microchiptechnologie, die vanaf 2025 hun vruchten zullen afwerpen, zijn een belangrijke stap in die richting. Ze zullen de Europese industrie nieuw leven inblazen, Europa als wereldleider op de kaart zetten en start-ups de kans geven om uit te groeien tot de unicorns van morgen.

Luc Van den hove is voorzitter en CEO van imec sinds 1 juli 2009. Voordien was hij executive vicepresident en chief operating officer van het onderzoekscentrum. Hij trad in dienst bij imec in 1984 en startte er zijn onderzoeksloopbaan in het domein van de silicide- en interconnect-technologieën. Luc Van den hove behaalde zijn doctoraat in elektrotechniek aan de KU Leuven. Hij is auteur of coauteur van meer dan 200 publicaties en bijdragen aan conferenties.
Gepubliceerd op:
16 januari 2025