Via dynamische regelgeving krijgen steden grip op de logistiek in hun straten.
Het autoluwe of autovrije centrum is in veel van onze steden niet meer weg te denken. Maar het blijft een uitdaging om verkeerswerende maatregelen te verzoenen met de logistieke behoeften van bedrijven en burgers.
Een stadscentrum altijd afsluiten van alle (gemotoriseerd) verkeer kan niet. Dus gaan lokale besturen op zoek naar een evenwicht door de logistieke bediening te onderwerpen aan toegangsregels. Bepaalde wijken zijn bijvoorbeeld alleen toegankelijk tijdens bepaalde tijdvensters, of voor een bepaald type voertuigen.
Zo’n regelgeving is tot nu toe altijd statisch. Verkeersborden duiden venstertijden of emissienormen aan. Daarvan kan niet worden afgeweken in functie van verkeersdrukte, wat er in het voertuig zit, of het al dan niet goedgevuld is, enzovoort.
Een dynamische regelgeving past beter bij een hedendaagse logistieke stedelijke beleidsstrategie – of sustainable urban logistics planning (SULP). Dan zouden lokale besturen het leveringsverkeer fijnmaziger kunnen sturen, met beloningen of sancties naargelang leveranciers het gewenste gedrag vertonen (zie ook SULP toolbox).
Zo’n dynamische aanpak werd eerder al verkend tijdens het TOKEN-project. Deze video (in het Engels) toont je hoe dat verliep:
De SULP toolbox is een begeleidingstool voor steden bij het samenstellen van hun SULP-beleidsstrategieën. De toolbox is een bundeling en classificering van alle mogelijke logistieke beleidsmaatregelen, handhavingsinstrumenten die vandaag de dag beschikbaar zijn voor steden. Binnen het project Slimme Stadsdistributie gebruiken de steden de SULP toolbox voor het definiëren van toegangsregels die het beste aansluiten bij hun beleidsstrategieën.
Interesse in de SULP toolbox? Zie downloads onderaan.
Voor de toepassing van zo’n dynamische regelgeving heb je meer nodig dan (zelfs dynamische) verkeersborden. De bekende verzinkbare paaltjes laten meer flexibiliteit toe. Maar nog beter is het als lokale overheden en transportplanners al vóór de bestelwagen of bakfiets het magazijn uitrijdt afstemmen over route en levertijd. Dan kunnen ze rekening houden met actuele verkeersdrukte, lucht- en geluidskwaliteit, veiligheid, … En dat allemaal natuurlijk zo veel mogelijk automatisch.
Je hebt dus een instrument nodig dat een brug maakt tussen databronnen, zoals:
Met de urban access controller (UAC) ontwikkelen imec, VIL, Geosparc, en Be-Mobile zo’n instrument. Het is een middleware-applicatie die de planning van leveranciers vergelijkt met de toegangsregels van een stad, en leveringen dan optimaliseert op basis van die regels.
Door integratie met IoT-systemen zoals ANPR-camera’s en verzinkbare paaltjes, kan de tool zelfs realtime en dynamisch toegang verlenen aan leveranciers op basis van de details van hun levering.
Dit project rond slimme stadsdistributie start met een marktstudie en gebruikersonderzoek om de meest relevante regelgevingen in kaart te brengen. Daarna wordt de UAC drie maanden lang getest in twee steden.
In Hasselt wordt de UAC verbonden met ANPR-camera’s en verzinkbare paaltjes voor dynamische toegangscontrole.
Tijdens de testperiode moeten leveranciers hun leveringen aangeven via het registratieplatform. De UAC zal daarop de dynamische regels rond lever- en voertuigtype toepassen om toegangstijdvensters te bepalen.
Leuven wil de logistieke planningen optimaliseren via dynamische incentives.
Transporteurs krijgen bij het maken van hun planning het voorstel om hun levermoment of voertuigtype aan te passen. In ruil daarvoor kunnen ze genieten van ruimere tijdvensters of passage door een knip.
Na oplevering van het project zal het systeem in de twee steden worden uitgerold.
Dit project rond slimme stadsdistributie is het eindstation van een traject dat werd gestart met TOKEN in 2020. Imec zorgt ervoor dat de oorspronkelijke visie rond duurzame stadslogistiek bewaard blijft, terwijl Be-Mobile en Geosparc de UAC bouwen.
Daarnaast voert imec de voorafgaande marktstudie en het gebruikersonderzoek uit.
Als deel van de marktstudie naar dynamische regelgeving, ontwerpt imec de SULP toolbox. Dit project loopt van januari 2024 tot januari 2025.
Meer weten? Neem contact op via de onderstaande knop.
Dries Van Bever