Er is geen weg naast: de coronapandemie heeft 2020 volledig overschaduwd. Enerzijds was er natuurlijk de gezondheidscrisis op zich. Anderzijds werden we geconfronteerd met de enorme sociaal-maatschappelijke gevolgen ervan, en met ongeziene naoorlogse taferelen zoals lockdowns of het invoeren van een avondklok. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de economische impact, die ongetwijfeld jarenlang zal blijven nazinderen... Maar desondanks stevent imec wel af op recordresultaten!
We spraken met imec CEO Luc Van den hove over het geplaagde jaar 2020 en blikken meteen (hoopvol) vooruit op 2021. Volgens Van den hove staat het nieuwe jaar immers in het teken van het zoeken naar – en het vinden van – nieuwe evenwichten.
Terugblik op 2020: een virus dicteert hoe onze levens eruitzien
Vele sectoren hebben het erg moeilijk en zijn grotendeels aangewezen op steunmaatregelen van de overheid om zich door de crisis heen te slaan. Kan je in grote lijnen schetsen welke impact de pandemie heeft (gehad) op de hightech/semiconductor industrie?
Luc Van den hove: “Net zoals alle andere sectoren hebben ook wij moeten afrekenen met de enorme schokgolf die door markt en maatschappij is getrokken. Het was in de eerste plaats zaak om snel een antwoord te vinden op vragen en onzekerheden als: hoe gaan onze partners hierop reageren, welke impact gaat dit hebben op het koopgedrag van de mensen, enz. Want als plots niemand nog smartphones of computers zou kopen, dan zou de hightechindustrie binnen de kortste keren zwaar onder druk komen te staan.”
“Zonder digitale hulpmiddelen waren we waarschijnlijk decennia terug in de tijd gekatapulteerd.”
“Anderzijds is natuurlijk gebleken dat het – naast de gezondheidssector – precies de hightechindustrie is die ons zo goed mogelijk doorheen deze crisis probeert te loodsen. Computers, smartphones en slimme online tools hebben ervoor gezorgd dat de telewerk- en afstandsonderwijsinitiatieven van de overheid snel en adequaat uitgerold konden worden. Meer nog: zonder al die digitale hulpmiddelen waren we waarschijnlijk decennia terug in de tijd gekatapulteerd. Het hoeft dus niet te verbazen dat onze industrie het er relatief goed vanaf brengt. Al zien we ook hier uitschieters, zowel in positieve als in negatieve zin: terwijl de automobielindustrie bijvoorbeeld zware klappen kreeg, doen computertoepassingen het een stuk beter en boomt de datacenterbusiness zelfs als nooit tevoren.”
Wat is de concrete impact van de coronacrisis op imec?
Luc Van den hove: “Het klinkt misschien raar, maar imec stevent af op een recordjaar. Hoewel een periode van langdurige onzekerheid ook onze partners er in principe toe aanzet om minder risico’s te nemen, zijn er momenteel geen aanwijzingen dat de coronacrisis hun innovatiestrategie onderuithaalt.”
“Laat het echter duidelijk zijn: uiteraard was ik de eerste paar maanden van de crisis erg bezorgd. Je weet immers niet wat er op je afkomt. Zo konden we toen nog niet inschatten of we onze labo’s en cleanrooms operationeel gingen kunnen houden, wat fundamenteel is om de afspraken met onze partners na te komen. Maar uiteindelijk is dat wel gelukt. We hebben onze output helemaal op niveau kunnen houden en zijn zelfs nieuwe contracten aangegaan.”
“Om dat mogelijk te maken, hebben we er van bij het begin van de pandemie voor gekozen om erg strikte veiligheidsregels te implementeren: iedereen die niet op imec hoeft te zijn, wordt verondersteld om van thuis uit te werken. Dat geeft de collega’s in de labo’s en fabs de nodige ruimte om hun taken op een veilige en verantwoorde manier te kunnen uitvoeren. Het feit dat we onze cleanrooms draaiende hebben kunnen houden, is met andere woorden de verdienste van de hele imec gemeenschap.”
“Van bij het begin van de pandemie hebben we ervoor gekozen om erg strikte veiligheidsregels te hanteren: iedereen die niet op imec hoeft te zijn, wordt verondersteld om van thuis uit te werken.”
“Het spreekt uiteraard voor zich dat dit een erg ongewone situatie is voor die collega’s die wél nog steeds on-site verwacht worden. En anderzijds beseffen we dat het ook voor onze medewerkers die gedurende weken van thuis uit (hebben) moeten werken, vaak met kinderen in de buurt, niet altijd makkelijk is. Maar hoe groot de uitdaging ook is, we doen het – samen – werken.”
Dat is ongetwijfeld een vaststelling die door de partners van imec naar waarde wordt geschat?
Luc Van den hove: “Onze coronastrategie werd – en wordt – inderdaad erg positief door hen onthaald. Vooral de partners die mensen tewerkstellen op de imec sites appreciëren onze kordate, strikte aanpak. Zij zien dat we een goede balans hebben gevonden tussen het openhouden van onze installaties enerzijds en de veiligheid en het welzijn van onze, en hun, werknemers anderzijds.”
Als we specifiek terugkijken op het traject dat imec in 2020 heeft afgelegd, op welke realisatie ben je dan het meeste trots?
Luc Van den hove: “Zoals gezegd, tierde de onzekerheid het voorbije jaar welig. En dat is lastig. Maar als je na een tijdje ziet dat imec blijft draaien – en dat de hele organisatie er tegenaan gaat en dag na dag het beste van zichzelf geeft – dan geeft dat ongelooflijk veel voldoening; zeker wanneer je merkt dat we het dan ook nog eens beter doen dan verwacht.”
“Zo halen we grotere volumes dan gepland in onze fabs, realiseren we de beste cyclustijden ooit in onze cleanrooms, en noteren we een sterke groei in onze lifescience activiteiten. En dat te midden van een pandemie! Paradoxaal genoeg hebben net die omstandigheden een samenhorigheidsgevoel gecreëerd waardoor we boven onszelf konden uitstijgen.”
“Achter de schermen zaten we trouwens ook niet stil. Zo hebben we het voorbije jaar werk gemaakt van een optimale aansluiting tussen ons applicatieonderzoek en onze technologie-expertise. We verwachten immers dat toekomstige innovaties in grote mate bepaald zullen worden door systeem-technologie co-innovatie.”
“We halen grotere volumes dan gepland in onze fabs, realiseren de beste cyclustijden ooit in onze cleanrooms, en noteren een sterke groei in onze lifescience activiteiten. En dat te midden van een pandemie!”
“Op al die realisaties ben ik echt wel trots!”
Wat was anderzijds de grootste ontgoocheling van 2020?
Luc Van den hove: “Ik denk dat dat – zowel voor imec, voor mezelf, maar ook voor vele andere mensen in België – de start was van de tweede lockdown, net voor de herfstvakantie.”
“Tijdens de zomervakantie en de weken daarna hadden we een hele resem maatregelen geïntroduceerd om onze medewerkers op een veilige manier naar imec te laten terugkeren. Het heeft echter niet mogen zijn: net toen we erin geslaagd waren om weer een gezonde mix te bereiken tussen thuiswerk en on-site aanwezigheid, werd de tweede lockdown ingesteld. Die kwam voor vele mensen – en ook voor ons – als een slag in het gezicht.”
“Dankzij online koffietjes, aperitiefjes en andere originele initiatieven zijn we er grotendeels in geslaagd onze sociale cohesie te behouden. Zij bieden echter geen volwaardig alternatief voor de creatieve discussies op de lunchplek, aan de koffieautomaat of in de gang. Daarvoor is nog niet meteen een pasklaar antwoord voorhanden.”
“Want hoewel we de afgelopen maanden buiten verwachting hebben kunnen samenwerken – over de muren van imec en over teamgrenzen heen – mag je niet onderschatten hoe belangrijk spontane discussies zijn voor het stimuleren van creativiteit op langere termijn. Dat baart me wel zorgen. Dankzij online koffietjes, aperitiefjes en andere originele initiatieven zijn we er weliswaar grotendeels in geslaagd onze sociale cohesie te behouden. Zij bieden echter geen volwaardig alternatief voor de creatieve discussies op de lunchplek, aan de koffieautomaat of in de gang. Daar een oplossing voor vinden, is voor mij momenteel één van de grootste uitdagingen. Jammer genoeg heb ik wat dat betreft nog niet meteen een pasklare oplossing voorhanden.”
2021: een zoektocht naar (nieuwe) evenwichten
Het afgelopen jaar was – in tal van opzichten – een jaar van extremen. Het was een jaar van hitte- en droogterecords, van crashende financiële markten en piekende beursindexen, en toenemende geopolitieke spanningen. Moeten we in 2021 voor meer van hetzelfde vrezen? Of hebben we als maatschappij toch een aantal – duurbetaalde – lessen kunnen trekken uit wat ons de voorbije maanden is overkomen?
Luc Van den hove: “Het voorbije jaar werd de wereld met de neus op de feiten gedrukt: we kunnen niet zomaar verderdoen zoals we de laatste jaren bezig waren. Het is belangrijk dat we leren uit de gemaakte fouten en dat we grondig nadenken over hoe we willen dat het post-coronatijdperk er zal uitzien.”
“Dat er op maatschappelijk vlak heel wat werk aan de winkel is, is duidelijk. Maar ook tussen economie en ecologie gaat een nieuw evenwicht gevonden moeten worden. Ik verwacht dan ook dat in 2021 nog meer focus zal komen te liggen op het duurzaamheidsaspect.”
“Voor imec is dat enerzijds een opportuniteit. De technologieën die we ontwikkelen, dragen nu eenmaal bij tot de creatie van een meer duurzame samenleving. Denk aan ons onderzoek naar het energiezuiniger maken van artificiële intelligentie (AI) of de hardware die gebruikt wordt in datacenters; of onze experimenten met slimme steden; maar ook de ontwikkeling van gezondheidsoplossingen-op-maat.”
“Ik verwacht dat in 2021 nog meer focus zal komen te liggen op het duurzaamheidsaspect.”
“Anderzijds is dit evenzeer een stimulans voor imec om nog bewuster om te gaan met schaarse materialen, om onze afvalstromen en uitstoot van broeikasgassen verder te reduceren, en om nog meer in te zetten op groene mobiliteitsopties zoals de fiets en elektrische bedrijfswagens.”
De manier waarop we samenwerken, zal eveneens anders zijn in 2021.
Luc Van den hove: “Absoluut. Ook wat dat betreft, moeten nieuwe evenwichten gevonden worden. Telewerk, bijvoorbeeld, was al langer aan een opmars bezig – maar is onder druk van de coronamaatregelen volledig doorgebroken.”
“Zoals gezegd, mogen we echter ook niet blind zijn voor de nadelen en beperkingen ervan. Dat wordt dan ook een belangrijk aandachtspunt voor 2021, waarbij we – ook op imec – een gezonde balans zullen proberen na te streven tussen telewerk en on-site aanwezigheid.”
“Daarbij blijft de veiligheid van onze werknemers natuurlijk centraal staan, maar we hebben de voorbije maanden bewezen dat we – ook in moeilijke omstandigheden – in staat zijn om op een heel goede, verantwoorde manier met elkaar om te gaan. En uiteraard moet dat alles passen binnen de regels die gelden voor de bredere samenleving – en op basis van wat er epidemiologisch mogelijk is.”
“We hebben van de voorbije maanden trouwens dankbaar gebruik gemaakt om de relatie tussen imec en zijn werknemers – en tussen onze werknemers onderling – verder te verfijnen. Zo is beslist om nog meer in te zetten op samenwerking tussen teams, maar ook op gerichte initiatieven rond diversiteit, inclusie en respect. En ook onze digitale en kantoorinfrastructuur – in het kader van imecs ‘smart workplace’-strategie – hebben we in het licht van de coronapandemie opnieuw onder de loep genomen. We willen voor al die zaken erg kort op de bal spelen.”
Zie je de wereld tenslotte ook op geopolitiek vlak in rustiger vaarwateren terechtkomen?
“We moeten inzetten op de sterktes van Europa om op wereldschaal zo goed mogelijk het verschil te maken. Maar samenwerken is absoluut de boodschap – ook, en vooral, in 2021!”
Luc Van den hove: “Geopolitieke spanningen zijn het voorbije jaar inderdaad naar een nieuw hoogtepunt toegegroeid. De getroebleerde verhouding tussen de Verenigde Staten en China, of tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk zijn tekenend wat dat betreft. Ik denk niet dat die problemen plots gaan verdwijnen, maar toch heb ik goede hoop dat de diplomatie in 2021 terug een prominentere rol zal kunnen spelen.”
“Sowieso moeten we vanuit Europa blijven inzetten op globale samenwerking; zeker in onze sector, waar de uitdagingen zo groot zijn dat het terugplooien van elk continent op zichzelf een negatieve impact zou hebben op het innovatievermogen van die sector. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat we ons naïef moeten opstellen; we moeten net inzetten op de sterktes van Europa om op wereldschaal zo goed mogelijk het verschil te maken. Maar samenwerken is absoluut de boodschap – ook, en vooral, in 2021!”
We kijken er alvast naar uit. Dankjewel, Luc!
Gepubliceerd op:
5 januari 2021
