EDUbox Data en privacy

Je deelt een foto op Instagram, logt in op een publiek wifinetwerk, scrollt wat op TikTok of vult je adres in voor de levering van een online aankoop. Elke dag deel je bewust en onbewust gegevens. Is ‘sharing’ ook effectief ‘caring’ of moeten we onze data beter beschermen?

Data is het nieuwe goud, een krachtig koopmansgoed dat bedrijven en instanties maar al te graag verzamelen en verhandelen om er winst uit te halen. Van gerichte advertenties tot allerlei andere ernstige inbreuken op de privacy: de impact van (on)bewuste data-exposure wordt steeds duidelijker. En terwijl persoonlijke gegevens steeds meer worden vergaard, realiseren we ons vaak onvoldoende welke data we achterlaten en hoe deze worden gebruikt.

De EDUbox Data en privacy speelt in op de noodzaak om bewuster om te gaan met persoonsgegevens. Leerlingen secundair onderwijs onderzoeken in dit educatieve lespakket hoe gegevens verzameld worden, wat ermee gedaan wordt en hoe ze een beter evenwicht kunnen vinden tussen delen en privacy.

Deze EDUbox is een samenwerking van VRT met DNS Belgium, Kenniscentrum Data & Maatschappij, Amai, Digital For Youth, Cyber Security Coalition, imec, Mediawijs, Ik beslis, Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA), Vlaams Mensenrechteninstituut en Betternet.

Jongeren informeren en sensibiliseren in de klas

Alles wat we online doen, laat sporen na. Maar van al die data die circuleren, kan misbruik gemaakt worden. De EDUbox Data en privacy is een interactief lespakket dat leerlingen secundair onderwijs informeert en sensibiliseert over de mogelijke risico’s van data-exposure.

De EDUbox zit boordevol informatie en expertise. Aan de hand van informatieve fiches, helder videomateriaal van experten, verschillende opdrachten en een interactieve tool onderzoeken jongeren wat (online) privacy voor hen inhoudt, hoe gegevens verzameld worden, wat de mogelijke risico’s zijn en hoe ze baas blijven over hun eigen data.

Wat zit er in de EDUbox Data en privacy? 

De EDUbox bestaat uit 5 delen, die je als leerkracht in 2 lesuren met je leerlingen kan doorlopen.

In deel 1 denken de leerlingen via een online test en video uit Iedereen Beroemd na over de vragen: Wat is (online) privacy? Welke informatie deel ik en wat hou ik liever privé? Ze onderzoeken hun eigen digitale voetafdruk en bespreken in een klasgesprek wat ze nu al doen om hun gegevens te beschermen.

In deel 2 maken de leerlingen kennis met verschillende soorten data: rechtstreekse, onrechtstreekse, bijzondere en biometrische persoonsgegevens. Ze ontdekken hoe data verzameld wordt, wie toegang heeft tot jouw data en wat ermee gedaan wordt? Vervolgens legt Nils De Ridder van GBA uit waarom je best goed nadenkt over welke cookies je accepteert en belichten we de risico’s die gepaard gaan met het delen van data.

In deel 3 worden de leerlingen uitgedaagd om zelf bewuste keuzes te maken. Ze kruipen in de huid van KLAAR-gezicht Anaïs Dockx en maken in haar naam enkele alledaagse beslissingen: neemt ze de auto of het openbaar vervoer? De leerlingen kiezen voor de actie die het meest aansluit bij de keuze die ze zelf zouden maken. Welke consequenties heeft die keuze op vlak van data en privacy?

In deel 4 ontleden we samen de spelregels van databescherming. Welke rechten heb je? En welke plichten hebben personen of bedrijven met wie je je data deelt? Nils De Ridder van GBA vertelt dat dit allemaal is vastgelegd in de GDPR. De leerlingen krijgen tot slot tips en tricks om hun privacy te beschermen wanneer ze dat willen.

Meer weten? In deel 5 delen we interessante links en duiken we dieper in thema’s als camera’s, deelmobiliteit, publieke wifi, beacons en sniffers. De informatie is telkens volledig op maat van jongeren.

Aan de slag met de EDUbox Data en privacy

De EDUbox Data en privacy is beschikbaar als interactieve website en als downloadbare pdf in de catalogus op de website van EDUbox. Deze formats zijn ideaal lesmateriaal voor zelfstandig groepswerk in de klas.

Later volgt ook een interactieve videoles, geschikt als individueel leerpad, waarin expert digitale media bij VRT NWS Tim Verheyden optreedt als leerkracht van dienst.

Deze EDUbox is voorzien van een handleiding voor leerkrachten met extra informatie en voorstellen tot differentiatie.

Wat is EDUbox?

EDUbox is een educatief en interactief concept van VRT om jongeren te laten kennismaken met één bepaald maatschappelijk thema. Eerder kwamen al onderwerpen als sociale media, artificiële intelligentie, duurzaamheid en democratie aan bod. Elke EDUbox informeert, inspireert en stimuleert jongeren om zelf met het onderwerp aan de slag te gaan.

Een overzicht van alle bestaande EDUboxen vind je op de website van VRT. Elke EDUbox wordt gemaakt op maat van leerlingen van het secundair onderwijs. Het lespakket bevat tekst, audiovisueel materiaal, opdrachten én een interactieve tool. Als leerkracht kan je dit gratis leermiddel inzetten om te werken aan de onderwijsdoelen.